انواع لوله طراحی و تولید شده است تا در بخش‌های مختلف ساختمان از جمله تأسیسات به کار برده شوند. لوله‌های یکی از قدیمی‌ترین مصالح به شمار می‌آیند که در گذشته به وسیله چوب و امروزه با مواد صنعتی و شیمیایی مدرن طراحی و تولید می‌شوند.
لوله‌ها را می‌توان بر حسب ابعاد و جنس دسته‌بندی کرد. ابعاد لوله با توجه به کاربرد و هدف سازنده تعیین می‌شوند و حتی در برخی موارد ممکن است لوله‌ها با توجه به نیاز پروژه طراحی و تولید شوند. جنس انواع لوله می‌تواند فلزی یا غیرفلزی باشد که در ادامه این مقاله به معرفی و بررسی آنها خواهیم پرداخت.
معرفی کامل انواع لوله و مشخصات آنها
لوله یک استوانه با سطح مقطع دایره‌ای‌شکل است که از آن برای انتقال سیالات (مایعات، گازها و در برخی موارد جامدهای ریز و پودری) استفاده می‌کنند. انواع لوله برحسب استانداردهای ملی و بین‌المللی ساخته می‌شوند تا مواد سازنده آنها بر کیفیت مواد در حال انتقال تأثیر نگذارد.
لوله‌ها در سطح بین‌المللی بر حسب استانداردهای اروپا طراحی و تولید می‌شوند. درجه‌بندی لوله با عدد اسکجول انجام می‌شود. این عدد توان لوله را در برابر فشار نشان می‌دهد.
بررسی انواع لوله برحسب مواد سازنده
انواع لوله‌های موجود را می‌توان در دو دسته اصلی فلزی و غیرفلزی تقسیم کرد. لوله‌های ساخته شده از فلزی نیز خود به دو دسته قابل تقسیم هستند:
- لوله‌های ساخته شده از مواد آهنی
- لوله‌های ساخته شده از مواد غیرآهنی
در ادامه به بررسی انواع لوله‌های فلزی و غیرفلزی خواهیم پرداخت. در ابتدا بررسی را با انواع لوله‌های ساخته شده از مواد آهنی آغاز می‌کنیم.
انواع لوله‌های ساخته شده از مواد آهنی
این نوع لوله‌های با توجه به مواد سازنده خود قوی‌تر و به طبع سنگین‌تر هستند. عنصر اصلی سازنده آنها آهن است که به صورت‌های مختلف در ساخت لوله به کار برده می‌شود.
- لوله‌های کربن استیل
- لوله‌های فولادی ضد زنگ
- لوله‌های فولادی آلیاژی
- لوله‌های DSS
- لوله‌های چدنی
- لوله‌های فولادی گالوانیزه
- لوله‌های چدن داکتیل
و بسیار موارد دیگر که در این دسته می‌توانند قرار گیرند. این دسته از لوله‌های برای کاربردهای دما و فشار بالاتر مناسب هستند.
اکثر لوله‌های معرفی شده در این دسته در بخش نفت و گاز، پالایشگاه‌ها، پتروشیمی و نیروگاه‌ها به کار برد.
امروزه لوله‌های آهنی در بخش ساختمانی کاربرد کمتری دارند و کمتری دیده می‌شود که هم‌زمان با ساندویچ پانل در ساخته یک سازه استفاده شوند.
انواع لوله‌های غیرآهنی
در این گروه از انواع لوله، آهن عنصر اصلی تشکیل دهنده نیست. ممکن است از فلزی به جز آهن مانند مس، آلومینیوم، برنج یا مواد دیگر ساخته شده باشند. در زیر برخی از لوله‌های پر کاربردی که از مواد غیرآهنی ساخته شده‌اند را آورده‌ایم:
- لوله‌های آلومینیوم و آلیاژ آلومینیوم
- لوله‌های مس و آلیاژ مس
- لوله‌های نیکل و آلیاژ نیکل
- لوله‌های تیتانیوم و آلیاژ تیتانیوم
برای استعلام قیمت و مشاوره تخصصی پیش از خرید با کارشناسان فروش تماس بگیرید.
معرفی لوله‌های غیرفلزی
لوله‌های غیرفلزی به طور گسترده در بخش‌هایی استفاده می‌شوند که درجه حرارت در اولویت نباشد. در صنایع آب و سیستم‌های زهکشی بیشتر از لوله‌های غیرفلزی استفاده می‌کنند.
لوله‌های غیرفلزی رایج و پر کاربرد شامل موارد زیر می‌شوند:
- لوله‌های PE/HDPE
- لوله‌های uPVC/PVC/CPVC
- لوله‌های PP
- لوله‌های ترموپلاستیک یا RTP تقویت شده
- لوله‌های ABS
- لوله‌های کامپوزیت مانند لوله‌های GRE/GRP/FRP
- لوله‌های سیمان و آزبست سیمان
- لوله‌های سفالی شیشه‌ای
مزایای اصلی لوله‌های پلاستیکی و کامپوزیتی تقویت شده، این است که نسبت به خوردگی مقاوم‌تر هستند و در نتیجه دوام بیشتری دارند.
در حالی که لوله‌های فلزی با در نظر گرفتن ۲۵ سال طول عمر مفید ساخته می‌شوند، لوله‌های پلاستیکی کامپوزیت و تقویت شده به راحتی تا ۵۰ سال عمر می‌کنند. با این حال، محدودیت اصلی آنها دما است.
لوله‌های سیمانی تولید شده از بتن مسلح معمولاً برای آب، خدمات گرانشی، صنایع آبیاری و پلچک استفاده می‌شوند.
۵ نوع رایج از انواع لوله
لوله‌کشی ساختمان در طول سال‌ها شاهد تغییرات زیادی بوده است. در یک خانه پیش ساخته فلزی یا چوبی، بخش لوله‌کشی و تأسیسات نقش مهمی را بازی می‌کند. اگر بخش تأسیسات به درستی انجام نشود می‌تواند به ساندویچ پانل دیواری یا سقفی نصب شده آسیب وارد کند.
به لطف مواد جدید نصب تأسیسات لوله‌کشی آسان‌تر شده. بر خلاف لوله‌های فلزی که باید به هم جوش داده می‌شدند، لوله‌های پلاستیک و اتصال دهنده‌ها به راحتی با دستگاه‌های حرارتی به هم می‌چسبند.
۱- لوله PVC
لوله PVC یکی از انواع لوله است که در بخش‌های مختلف ساختمان استفاده می‌شود. در واقع این لوله را می‌توان یک قطعه همه کاره دانست که در داخل، خارج و زیرزمین قابل استفاده خواهد بود.
لوله پی‌وی‌سی یا پلی‌وینیل‌کلراید پلاستیک، می‌تواند آبرسانی به ساختمان‌ها یا وسایل را تأمین کند یا برای لوله‌کشی تخلیه و هواکشی استفاده شود.
مزایای لوله پی‌وی‌سی:
- قوی و بادوام
- ارزان‌قیمت
- غیرسمی
معایب لوله پی‌وی‌سی
- برای ایجاد اتصال به دو مرحله آستر و سیمان نیاز است.
- فقط می‌تواند مایعات تا ۶۰ درجه سانتی‌گراد را تحمل کند.
۲- لوله PEX
لوله‌های PEX یا پلی‌اتیلن متقاطع در سه نوع اصلی A،B و C تولید می‌شوند. نوع A انعطاف‌پذیری بالایی دارد، نوع B انعطاف‌پذیری متوسطی دارد و C سفت‌ترین گزینه است.
لوله PEX را می‌توان برای خطوط آبرسانی استفاده کرد.
مزایای لوله‌کشی PEX:
- به دلیل انعطاف‌پذیری به اتصال‌های کمتری نیاز دارد
- در برابر خوردگی مقاوم است
- ارزان‌تر از مس است
معایب لوله‌کشی PEX:
- برای ایجاد اتصال به ابزار خاصی نیاز است
- در فضای باز قابل استفاده نیست.
۳- لوله ABS
یکی از انواع لوله، لوله ABS یا اکریلونیتریل بوتادین استایرن است. این لوله اغلب به رنگ سیاه تولید می‌شود و برای لوله‌کشی تخلیه، زباله و هواکش از آن استفاده می‌کنند.
این لوله سبک است و در فضای باز نیز می‌توان از آن استفاده کرد.
لوله‌های ABS قوی و بادوام هستند و می‌توانند دمایی پایین را به خوبی تحمل کنند. با این حال از موادی ساخته می‌شوند که ممکن است باعث سرطان شوند.
۴- لوله‌های مسی
لوله‌های مسی از انواع قدیمی و نسبتاً پرکاربرد در خانه‌ها و بخش‌های تجاری قدیمی هستند. لوله‌های مسی سفت و سخت هستند؛ اما برخی از مدل‌های جدید آنها انعطاف‌پذیری هم دارند. این نوع لوله در سه ضخامت M، L و K تولید می‌شوند. طول عمر طولانی دارند و در برابر خوردگی و آب سرد و گرم مقاوم هستند. هزینه آنها نسبت به دیگر لوله‌های معرفی شده بیشتر است و اتصال آنها به وسیله جوشکاری انجام می‌شود.
۵- لوله CPVC
این لوله که نام آن پلی‌وینیل کلرید کلردار است، شبیه به پی‌وی‌سی ساخته می‌شود و کاربردهای مشابهی دارد. با این حال در ساختار آن کلر اضافه شده که باعث می‌شود تا پلاستیک سخت‌تر و بادوام‌تر بشود.
این نوع لوله می‌تواند سیالات داغ تا ۹۳ درجه سانتی‌گراد را تحمل کند. با این حال از نوع PVC گران‌تر است. علاوه بر آن هنگام نصب باید فرایند اتصال دو مرحله‌ای متشکل از پرایمر و سیمان صورت گیرد.
سخن پایانی
لوله‌ها در انواع مختلفی طراحی و تولید می‌شوند. انواع لوله را برای انتقال مواد نفتی و پالایشگاهی، خطوط انتقال آب، سیستم لوله‌کشی کارخانه و منازل و سیستم فاضلاب استفاده می‌کنند. لوله‌ها ممکن است از جنسی سفت‌وسخت بوده یا انعطاف‌پذیری مناسبی داشته باشند. افزایش انعطاف‌پذیری نیاز به اتصالات متعدد را از بین می‌برد و نصب را آسان‌تر می‌سازد. در این مقاله به لوله‌های متنوعی اشاره داشتیم که در ساخت خانه پیش ساخته بتنی، فلزی و انواع دیگر کاربرد دارند.
سؤال‌های متداول
لوله‌های PVC انواع مختلفی دارند؟
لوله‌های PVC در کلاس‌های PVC-U، PVC-O و CPVC ساخته می‌شوند.
پرکاربردترین نوع لوله کدام است؟
نوع PVC امروزه در خانه‌های مسکونی به صورت گسترده استفاده می‌شود.
